Zespół Sjögrena należy do chorób autoimmunologicznych, czyli takich, kiedy organizm atakuje własne, zdrowe komórki. W tym przypadku dotyczy to komórek budujących gruczoł łzowy oraz ślinianki.
Przyczynia się to zatem do suchości błon śluzowych m.in. jamy ustnej, nosa, oka, a u kobiet także narządów płciowych. Co ciekawe, zdecydowanie większa zachorowalność dotyczy kobiet – przypuszczalnie ze względu na wahania hormonalne (szczególnie podczas menopauzy).
Istnieją dwa rodzaje zespołu Sjögrena – postać pierwotna, rozwijająca się ,,samoistnie’’ oraz wtórna, towarzysząca innym schorzeniom, takim jak reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń trzewny i inne choroby autoimmunologiczne. Ponadto zespół ten może być przyczyną zespołu suchego oka.
Zespół Sjögrena – przyczyny
Cały, dokładny mechanizm rozwoju tej choroby nie jest niestety znany. Wiąże się z nim na pewno czynnik genetyczny, związany z obecnością kilku genów, jednak nie stanowi on jedynego powodu. Dodatkowymi bodźcami mogą być infekcje wirusowe, wahania hormonalne, bądź pewne mikrourazy podczas życia płodowego – każde z nich może stanowić ,,zapalnik’’ do rozwoju choroby. Czasem niektórzy wiążą z tym również brak odpowiedniej ilości kwasu askorbinowego (witaminy C) w organizmie.
Objawy
Do dolegliwości związanych z tą chorobą zalicza się zapalenie spojówek oraz rogówek, wynikające z zespołu suchego oka. Wywołane jest to niedostateczną ilością łez wytwarzanych przez gruczoł łzowy.
W jamie ustnej doskwiera suchość, problemy z przeżuwaniem pokarmu oraz przełykaniem. Mogą się pojawić kłopoty z mówieniem. Brak odpowiedniej ilości śliny zawierającej wiele składników chroniących zęby i stabilizującej pH jamy ustnej przyczynia się także do szybszego rozwoju próchnicy oraz sprzyja powstawaniu stanów zapalnych.
Ponadto, stan zapalny wywołany atakiem przeciwciał może wystąpić w innych, ,,pozagruczołowych’’ tkankach i narządach, m.in. stawach, powodując ich sztywność i opuchliznę, a także wpływać ogólnie na organizm i objawiać się przewlekłym zmęczeniem.
Niestety objawy tej choroby często są niejednoznaczne i do właściwego rozpoznania dochodzi często dopiero po kilku latach.
Jak zdiagnozować zespół Sjögrena ?
Aby postawić właściwą diagnozę, wykonuje się szereg badań, mających ułatwić rozpoznanie choroby. Należą do nich morfologia krwi (podstawowa plus obecność przeciwciał ANA – przeciwciał przeciwjądrowych, obecność czynników stanu zapalnego, czynników reumatoidalnych), badanie oczu metodą Schirmera (badanie suchości oka), biopsja błony śluzowej jamy ustnej wykonywana w kierunku obecności nacieków z limfocytów, czynność gruczołów ślinowych (test Saxona), sialografia ślinianek (badanie rentgenowskie ślinianek przy użyciu metody kontrastu).
Leczenie zespołu Sjögrena
Przyczynowe leczenie zespołu Sjögrena nie jest niestety możliwe, zatem lekarze dobierając leki skupiają się na łagodzeniu objawów. Oznacza to m.in. stosowanie tzw. sztucznych łez, maści oraz innych preparatów nawilżających oczy, leki zwiększające produkcję śliny, leki immunosupresyjne (ostatnie w przypadku dolegliwości ze strony narządów wewnętrznych). Dodatkowo osobom chorym zaleca się picie dużej ilości wody w celu zminimalizowania uczucia suchości.
W przypadku wtórnego rodzaju zespołu Sjögrena leczy się chorobę podstawową. Co ciekawe, istnieje wiele alternatywnych metod leczenia, które – to trzeba zaznaczyć – u każdego sprawdzają się inaczej. Popularna jest dieta owocowo – warzywna, stosowana m.in. przez siostry Venus i Serenę Williams. Venus cierpi na zespół Sjögrena i twierdzi, że po zastosowaniu tego stylu odżywiania, wszystkie objawy ustąpiły. Należy pamiętać, że wszystkie ,,domowe’’ sposoby leczenia powinny odbyć się po konsultacji z lekarzem.