Zespół Reitera to dolegliwość zaliczająca się do grupy chorób reumatologicznych i poinfekcyjnych. Może być następstwem zakażenia chlamydią, dwoinką rzeżączki, lub też wirusem HIV. Z tego też względu dotyczy najczęściej mężczyzn w młodym wieku, którzy są aktywni seksualnie (20-30 lat). Dodatkowo, może być powikłaniem po czerwonce bakteryjnej. Reaktywne zapalanie stawów objawia się długotrwałym odczynowym zapaleniem stawów, zapaleniem cewki moczowej, szyjki macicy oraz spojówki/tęczówki. Dolegliwości te mogą występować pojedynczo lub jako zespół objawów. Jak rozpoznać tę chorobę ? Jak wyglądają rokowania i jak ją leczyć ?
Zespół Reitera – przyczyny
Średnio ilość zachorowań szacuje się na 115 na 100 000 osób. Przyczyną są przebyte infekcje bakteryjne, zwłaszcza te, wywołane przez bakterie czerwonki, chlamydii, salmonelli. Dodatkowym czynnikiem predysponującym do rozwinięcia się choroby jest obecność antygenu HLA B27, którego obecność znacznie zwiększa szanse na rozwinięcie się chorób autoimmunologicznych (takich, które objawiają się ,,atakiem’’ organizmu na swoje zdrowe komórki).
Objawy reaktywnego zapalenia stawów
Kilka tygodni po pierwotnej infekcji (np. zakażeniu w obrębie przewodu pokarmowego) dochodzi do odpowiedzi od strony aparatu ruchu – szczególnie stawów. Objawia się to ich zapaleniem, dotyczy najczęściej stawów kończyny dolnej (kolanowy, skokowy), co można rozpoznać po dolegliwościach bólowych i obrzęku.
Ze strony oka, zespół Reitera u prawie połowy pacjentów powoduje zapalenie spojówek. Często chorzy skarżą się również na nadwrażliwość, światłowstręt, łzawienie i zaczerwienienie oczu, czasem również obrzęk powieki.
U około jednej czwartej pacjentów pojawiają się dolegliwości skórne, najczęściej w postaci łuszczycopodobnych zmian występujących na całym ciele, z wyszczególnieniem podeszew dłoni i stóp oraz żołędzi prącia i sromie. Zmiany te mają często postać grudkowo-krostkowych wykwitów. Dodatkowo mogą im towarzyszyć łamliwość paznokci, czy podpaznokciowa hiperkeratoza.
Lekarze często spotykają się także z przypadkami, które charakteryzują się uogólnionymi objawami w postaci gorączki, zmęczenia, złego samopoczucia.
Jak zdiagnozować zespół Reitera ?
Nie ma jednego testu, który jednoznacznie dałby nam odpowiedź na pytanie, czy to my jesteśmy chorzy. Przede wszystkim wykonuje się morfologię krwi (przy reaktywnym zapaleniu stawów obecna będzie leukocytoza, trombocytoza i niedobór erytrocytów, a także szybka sedymentacja krwinek czerwonych). Należy wykonać także test w kierunku występowania przeciwciał ANA (które mogłyby wskazywać na tocznia rumieniowatego) i czynnika reumatoidalnego (który wskazywałby na reumatoidalne zapalenie stawów), a także na występowanie wirusa HIV. Ponadto popularne są badania wykonane techniką PCR (metoda powielania łańcuchów DNA), które wykluczają zakażenie dwoinką rzeżączki i chlamydią.
Jeżeli danym objawom towarzyszy zapalenie cewki moczowej (występuje wtedy ból przy oddawaniu moczu), lub zapalenie szyjki macicy (zwykle bezobjawowe), stanowi to niemal jednoznaczną wskazówkę dla lekarza.
Leczenie
Pomimo, iż objawy reaktywnego zapalenia stawów mają tendencję do samoistnego wyciszenia się po kilku miesiącach (zwykle około pół roku), to nie należy ignorować dolegliwości sugerujących obecność tej choroby, gdyż stan zapalny może się przenieść w inne miejsce organizmu i spowodować poważne konsekwencje. Metody leczenia zawierają ograniczenie aktywności ruchowej i indywidualnie dobraną rehabilitację (ćwiczenia, masaże, ultradźwięki). W przypadku wystąpienia tej choroby po infekcji, konieczna będzie też farmakoterapia – antybiotykoterapia, niesteroidowe leki przeciwzapalne i glikokortykosteroidy, indywidualnie dobierane przez lekarza.