Zapalenie krtani bywa nazywane „chorobą zawodową” wszystkich osób, które pracują głosem: aktorów, lektorów radiowych, wykładowców akademickich czy nauczycieli. Na częstsze problemy z krtanią narażone są także osoby obdarzone niższą tonacją głosu. Ta nieprzyjemna przypadłość dopaść może jednak każdego i to o każdej porze roku! Jaka jest etiologia choroby i jak ją prawidłowo leczyć, aby szybko przywrócić sobie głos i nie narażać się na poważne powikłania?
Zapalenie krtani – czym jest?
Zapalenie krtani to stosunkowo częsta infekcja górnych dróg oddechowych. Podczas jej trwania stan zapalny obejmuje błony śluzowe górnych dróg oddechowych, co prowadzi do spuchnięcia strun głosowych. Poza bólem przy mówieniu i przełykaniu, najczęstszym objawem zapalenia krtani jest zmiana wibracji i tonacji głosu lub nawet całkowity jego zanik. Czasami w przebiegu choroby pojawić się może także uporczywy kaszel.
Krtań, ze względu na swoje położenie, jest dość mocno narażona na infekcje. U osób, które „pracują głosem” bardzo często wynika ona z przeciążenia strun głosowych. Czynnikiem, który może prowadzić do zapalenia krtani jest również przesuszenie śluzówki. Do infekcji prowadzić może również nagła zmiana temperatury otoczenia (wyjście z ogrzewanego pomieszczenia na mróz lub odwrotnie – z mocno klimatyzowanego budynku na upał). W okresie wiosennym zapalenie krtani często pojawia się u alergików, których śluzówka jest wówczas mniej odporna na infekcje. Grupą szczególnie narażoną na zapalenie krtani są również palacze oraz alkoholicy.
Czy zapalenie krtani jest zaraźliwe?
Nie każde zapalenie krtani jest zaraźliwe. Wiele zależy od przyczyny infekcji, a ta może być różna. Choroba nie będzie miała zakaźnego charakteru, jeśli wynika ona z fizycznego nadwyrężenia głosu lub nadużywania alkoholu. Zapalenie krtani jest często powikłaniem po wcześniej przebytej infekcji wirusowej, wywołanej przez wirus grypy, paragrypy, rinowirusy oraz adenowirusy.
Wirusowe zapalenie krtani nie jest szczególnie zaraźliwe. Jak pokazują obserwacje, okresem, który może wykazywać największe ryzyko zakaźności jest moment, w którym chory gorączkuję. Ryzyko, że osoba u której przebieg choroby jest mniej agresywny (objawem jest wyłącznie zmiana lub utrata głosu oraz ból gardła) zarazi innych, jest niewielkie.
Za bardziej zakaźne uznaje się grzybicze i bakteryjne zapalenia krtani, choć na szczęście jest to znacznie mniej powszechny typ infekcji. Zaleca się jednak, aby osoba chora zachowywała środki ostrożności, pilnowała mycia rąk (zwłaszcza po wystąpieniu kaszlu) oraz unikała dzielenia się pokarmem lub sztućcami z innymi.
Rodzaje zapalenia krtani
Choroby krtani dzielimy na:
- zapalenie ostre (pojawia się nagle, wskutek infekcji wirusowej lub bakteryjnej).
- Zapalenie przewlekłe (wynikające z długotrwałego stanu zapalnego w krtani). O przewlekłym zapaleniu krtani mówimy, gdy objawy choroby otrzymują się dłużej niż 3 tygodnie.
Poza tym stosuje się podział związany z lokalizacją stanu zapalnego. Lekarz może rozpoznać u pacjenta:
- Ostre zapalenie krtani połączone z zapaleniem tchawicy i oskrzeli (choroba o ostrym przebiegu, często wymagającym hospitalizacji);
- Ostre zapalenie nagłośni (infekcja bakteryjna występująca najczęściej u dzieci);
- Zapalenie głośni;
- Podgłośniowe zapalenie krtani (najczęściej występujące u dzieci do 5 roku życia).
Zapalenie krtani – leczenie
Leczenie zapalenia krtani znów zależeć będzie od czynnika wywołującego chorobę. Ten powinien jednak zawsze być rozpoznany przez lekarza na podstawie wywiadu z pacjentem oraz badania strun głosowych. W przypadku infekcji wirusowych nie stosuje się żadnego konkretnego leku i postępowanie zazwyczaj ogranicza się do oszczędzania głosu oraz łagodzenia objawów z pomocą środków dostępnych bez recepty. Zalecane jest nawilżanie śluzówki gardła (z pomocą specjalnych aerozoli, pastylek do ssania lub syropów dostępnych w aptece) czy też stosowanie leków o działaniu przeciwzapalnym. Lekarze nierzadko zalecają także inhalacje na bazie naparów ziołowych (m.in. rumianek, szałwia, olejek z drzewa herbacianego).
W przypadku bakteryjnego zapalenia krtani konieczne może okazać się wdrożenie antybiotykoterapii. O wyborze antybiotyku i czasie jego stosowania musi zadecydować lekarz. Zarówno w przypadku wirusowego, jak i bakteryjnego zapalenia krtani stosuje się leczenie domowe. Chory powinien wypoczywać, oszczędzać głos, przebywać w pomieszczeniu o temperaturze ok. 20 stopni Celsjusza, a także pamiętać o właściwym nawadnianiu organizmu.
Leczenie przewlekłego zapalenia krtani jest bardziej skomplikowane i poza łagodzeniem objawów w obrębie górnych dróg oddechowych wymagane jest wyeliminowanie czynnika powodującego dolegliwość, np. refluksu żołądkowo-przełykowego. Konieczne może okazać się rzucenie palenia, ograniczenie alkoholu, nawilżenie powietrza w pomieszczeniu.
Osoby, u których występuje ryzyko zapalenia krtani, powinny pamiętać także o właściwej profilaktyce i prowadzeniu zdrowego stylu życia. Osobom pracującym głosem zaleca się także konsultacje u foniatry, który zalecić może specjalne ćwiczenia wzmacniające głos i podnoszące odporność na infekcje krtani.
Tekst: Anna Kuleszewicz-Toborek
Fot. Dane S, Pexels
(mogłabym zamieścić zdjęcie człowieka, ale takiego imponującego wola nigdzie indziej nie zobaczycie)
Na co pomaga inhalator i kiedy warto go stosować? 16 przykładów