Witaminy, tak jak substancje mineralne, są niezbędne do życia. Witaminy muszą być przyjmowane wraz z pożywieniem, ponieważ ludzki organizm nie potrafi ich syntetyzować.
Wyjątek stanowią witamina K i kwas foliowy, które mogą być produkowane w jelicie przez bakterie. Jednak do prawidłowego funkcjonowania organizm ludzki potrzebuje niewielkich ilości witamin więc nie należy przesadzać z suplementacją.
Niedobór witamin
W czasie stosowania normalnej, urozmaiconej diety nie powinno dochodzić do niedoboru witamin. Czynniki ryzyka takie jak palenie tytoniu, spożywanie alkoholu lub choroby infekcyjne, mogą stać się przyczyną ostrego lub przewlekłego niedoboru witamin. Niedobór witamin lub ich brak mogą powodować dolegliwości i objawy chorobowe.. W przypadku niewielkiego niedoboru witamin mówi się o hipowitaminozie, a w ciężkich przypadkach o awitaminozie.
Najważniejsze przyczyny awitaminozy:
- niedostateczne lub nieprawidłowe odżywianie
- podeszły wiek
- alkoholizm
- przyjmowanie leków
- zaburzenia trawienia (żołądek, jelito cienkie)
- leczenie antybiotykami
- przewlekłe choroby wątroby
- wzmożone zapotrzebowanie na witaminy w ciąży, w czasie karmienia piersią i przy uprawianiu sportów wyczynowych
Nadmiar witamin
Witaminy rozpuszczalne w wodzie wydalane są przez nerki z moczem, więc nie dochodzi do gromadzenia się nadmiaru witamin w organizmie. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mogą gromadzić się w narządach wewnętrznych, zwłaszcza w wątrobie, powodując szkodliwy dla organizmu nadmiar witamin (hiperwitaminoza), na przykład podczas stosowania dużych dawek witaminy A i D.
Dieta bogata w witaminy
- spożywaj pełnowartościowe produkty m.in warzywa i owoce
- sprawdzaj zawartość cukru w produktach i nie spożywaj nadmiaru słodzonych atrykułów
- nie pal tytoniu i nie nadużywaj alkoholu
- Beta – karoten (zawarty w marchwi musi być spożywany łącznie z tłuszczami (np sałatka z olejem)
- pamiętaj, że kwas mlekowy zawarty m.in w kiszonej kapuście, zawiera dużo witaminy C
- kobiety, które stosują tabletki antykoncepcyjne powinny spożywać większą ilość witaminy B6
Preparaty witaminowe
Dodatkowe przyjmowanie preparatów witaminowych może być celowe, jednak w każdym wypadku należy zasięgnąć porady lekarza i dowiedzieć się jaki preparat będzie odpowiedni.
Oznaczanie stężenia witamin w organizmie
W chorobach przewlekłych uzasadnione jest oznaczenie laboratoryjne stężenia witamin w organizmie (profil witaminowy). Zleca się wykonanie takiego profilu m.in przy chorobach przewodu pokarmowego, w cukrzycy ( diabetes mellitus ) i w czasie długotrwałego przyjmowania leków.
Jakich witamin potrzebujemy?
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach:
Witamina A – zapotrzebowanie dzienne 5000 – 6000 IE
Witamina D – zapotrzebowanie dzienne 5 – 10 μg
Witamina E – zapotrzebowanie dzienne 12 mg
Witamina K – zapotrzebowanie dzienne 60 – 80 μg
Witaminy rozpuszczalne w wodzie:
Witamina B1 – zapotrzebowanie dzienne 1,4 – 1,6 mg
Witamina B2 – zapotrzebowanie dzienne 1,5 – 1,7 mg
Witamina B6 – zapotrzebowanie dzienne 1,6 – 1,8 mg
Witamina B12 – zapotrzebowanie dzienne 2 μg
Witamina C– zapotrzebowanie dzienne 100 – 120 mg
Kwas foliowy – zapotrzebowanie dzienne 300 – 600 μg
Biotyna – zapotrzebowanie dzienne 100 – 200 μg
Niacyna – zapotrzebowanie dzienne 15 – 18 mg
Kwas pantotenowy – zapotrzebowanie dzienne 8 mg
Beta – karoten – zapotrzebowanie dzienne 2 – 5 mg
fot. www.flickr.com autor: C_osett, Robert