Jeszcze nie tak dawno panowało powszechne przekonanie, że spożywanie niewielkich ilości alkoholu przez kobiety w ciąży nie jest szkodliwe dla ciężarnej ani dla płodu. Ostatnie badania pokazują jednak, że kobieta w ciąży powinna się absolutnie wystrzegać alkoholu nawet, jeśli jest to lampka czerwonego wina. Więcej nawet, już w okresie starań o ciążę, kobieta powinna zapomnieć o alkoholu. Picie alkoholu w ciąży jest szkodliwe przede wszystkim dla samego płodu. Badania ankietowe przeprowadzane przez Główny Inspektorat Sanitarny wykazały, że odsetek kobiet w Polsce niepijących w czasie ciąży wzrósł w ostatnich latach. Nadal jednak 4,84% badanych kobiet w ciąży deklaruje, że okazyjnie spożywa alkohol, chociaż zazwyczaj są to niewielkie ilości. To wciąż zjawisko niepokojące.
Alkohol a problemy z zajściem w ciążę
W ostatnich latach można zaobserwować, że wiele par ma coraz poważniejszy problem z poczęciem dziecka. Przyczyny są różnorodne i nie pora o nich mówić, ale należy zwrócić uwagę na fakt, że alkohol ma poważny wpływ na płodność. Przeprowadzone w Chinach badania pokazują, że alkohol ma wpływ na jakość i ilość męskiego nasienia. Jeśli chodzi o badania w Polsce, to potwierdzają one założenie, że 30-50% przyczyn niepłodności jest spowodowane zaburzeniami męskiego układu rozrodczego, a jedną z przyczyn zaburzeń – właśnie nadmierne spożywanie alkoholu.
Kiedy alkohol szkodzi najbardziej?
Picie alkoholu szkodzi w każdym trymestrze ciąży, a także podczas karmienia dziecka. Najbardziej newralgiczny jest jednak pierwszy i trzeci trymestr ciąży. W pierwszym trymestrze kształtują się wszystkie narządy małego człowieka i alkohol może spowodować nieodwracalne wady płodu. Alkohol przenika do płodu nawet w pierwszym tygodniu jego życia wewnątrzmacicznego. Już po godzinie od spożycia alkoholu przez matkę, jego stężenie we krwi płodu jest porównywalne do poziomu we krwi matki. Ponieważ alkohol gromadzi się głównie w najbardziej uwodnionych tkankach, na uszkodzenia najbardziej narażona jest substancja szara mózgu. Dziecko, którego matka piła w trakcie ciąży jest narażone na ryzyko wadogenetycznych problemów zdrowotnych. Może dojść do spowolnienia wzrostu narządów albo ich uszkodzenia. U kobiet, które piją alkohol w czasie ciąży, może dojść do poronienia w pierwszym, a nawet drugim trymestrze ciąży. Notowane są przypadki, że dochodzi do przedwczesnego porodu, co zawsze się wiąże z zagrożeniem dla dziecka.
FAS – alkoholowy zespół płodu
Jedną z najpoważniejszych konsekwencji picia przez kobietę alkoholu w czasie ciąży jest FAS, czyli alkoholowy zespół płodowy, nieuleczalna choroba występująca u dziecka na skutek spożywania przez matkę alkoholu w czasie ciąży. Alkohol w krwi matki przenika przez łożysko i, ponieważ płód nie ma wykształconych mechanizmów obronnych, może uszkodzić komórki mózgu i innych części ciała. Problemy związane z występowaniem FAS różnią się w zależności od dzieci. Jedno jest pewne – zmiany są nieodwracalne. Problem jest bardzo poważny, bo według danych statystycznych na 300 000 urodzeń FAS odnotowuje się u około 1000 dzieci, a eksperci podkreślają, że dzieci ze zdiagnozowanym FAS jest więcej niż z zespołem Downa. U dzieci z zespołem FAS obserwuje się charakterystyczne anomalie w budowie twarzy (szeroko rozstawione oczy, wygładzoną rynienkę nosową, opadające powieki), opóźniony rozwój fizyczny i problemy związane z uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego. Dziecko ma problemy z pamięcią i koncentracją, kłopoty z przetwarzaniem informacji, rozumieniem pojęć abstrakcyjnych. Trudniej nawiązuje kontakt z rówieśnikami, bywa, że cierpi na niepełnosprawność intelektualną.
Alkohol w ciąży – inne konsekwencje
Naukowcy nie mają wątpliwości, że alkohol w ciąży to ogromne zagrożenie dla samej kobiety, a przede wszystkim nienarodzonego dziecka. Oprócz poronienia, kobieta musi mieć świadomość, że płód słabiej się rozwija, może dojść do uszkodzenia mięśni, gruczołów, kości. Występuje też możliwość osłabienia rozwoju płuc, wystąpienie wad nerek. Dziecko, którego matka piła alkohol w ciąży słabiej się rozwija, ma zaburzenia emocjonalne, problemy ze słuchem i wzrokiem, a także można u niego zdiagnozować zespół nadpobudliwości psychoruchowej. O tym wszystkim powinna pamiętać przyszła matka, a także jej najbliższe otoczenie. Dziecko jest najważniejszą wartością w rodzinie. Z tego powodu nie można go świadomie narażać na konsekwencje wynikające ze spożywania alkoholu, nawet w niewielkich ilościach. Nigdy nie wiemy, jaka ilość jest “bezpieczna”.