Statystki opisujące ilość niepłodnych par są dość niepokojące – około 20% par ma problemy z uzyskaniem potomka. Pomimo nieznacznego wzrostu ilości dzieci przybywających na świat, niepłodność to coraz bardziej rosnący problem.
Zapłodnienie to skomplikowany, wieloczynnikowy proces, w którym bierze udział szereg czynników. Na każdym etapie może pójść coś nie tak, stąd znalezienie przyczyny niepłodności często nie jest łatwe. Trzeba pamiętać, że problem może być stronie zarówno kobiety, jak i mężczyzny (lub nawet obu płci), więc poszukiwanie przyczyn trzeba przeprowadzić u każdej osoby z pary.
Najczęstsze przyczyny niepłodności to:
- stres, tryb życia, dieta – stres wpływa na nasze zdrowie bardziej, niż myślimy i może powodować problemy także w sferze intymnej. Czynnikiem o sporym znaczeniu jest też tryb życia, zwłaszcza siedzący u panów, gdyż przyczynia się on do zmniejszenia aktywności plemników. Dieta, która stanowi podstawę prawidłowego funkcjonowania całego organizmu, jest monumentalnym podłożem do wszelkich problemów ze staraniem się zajścia w ciążę i dotyczy obu partnerów. Brak minerałów, fast foody, napoje energetyzujące, przetworzone produkty, produkty zawierające sztuczne barwniki i konserwanty, a także choroby związane z brakiem odpowiednich witamin, takie jak anemia są niezaprzeczalnie czynnikami wpływającymi na płodność partnerów.
- alkohol – jest udowodnione naukowo, że zwłaszcza u panów znacząco wpływa na zdolności prokreacyjne, gdyż przyczynia się do zmniejszenia ilości plemników i pogorszenia ich jakości w spermie (mowa tu oczywiście o długotrwałym, ciągłym spożywaniu alkoholu, dotyczy nawet piwa); ponadto alkohol negatywnie wpływa na produkowanie i wydzielanie testosteronu
- palenie papierosów – dotyczy obu płci, u panów zmniejsza liczbę plemników
- przyczyny dotyczące stricte kobiet dotyczą zazwyczaj problemów z cyklem owulacyjnym, które mogą być spowodowane zaburzeniami hormonalnymi, ale także schorzeniami tarczycy (np. choroba Hashimoto). Najczęstszą przyczyną niepłodności u kobiet związaną z cyklem jest zespół policystycznych jajników (PCOS), który polega w skrócie na tym, że w jajniku znajduje się znacznie więcej dojrzewających i niedojrzałych pęcherzyków, niż normalnie.
Innym czynnikiem może być również nieprawidłowa budowa anatomiczna macicy, wrodzona lub powstała na skutek przebytych chorób, lub operacji. Dodatkowo, problemy z niepłodnością mogą być spowodowane mięśniakami macicy, czyli łagodnymi guzami, które jednak mogą osiągać dość pokaźne rozmiary i występować na terenie całej macicy, co może doprowadzić do problemów z dotarciem plemników do komórki jajowej, a po zapłodnieniu mogą utrudniać zagnieżdżenie się zarodka w błonie śluzowej macicy, przez co nie dojdzie do jego wzrostu.
- przyczyny niepłodności u mężczyzn dotyczą zaburzeń w obrębie nasienia, tzn. zmniejszeniem ilości plemników i pogorszeniem ich stanu, a osłabione plemniki mają mniejsze szanse na dotarcie do komórki jajowej. Przyczynami tej sytuacji może być wiele czynników – od chorób przenoszonych drogą płciową, po tytoń i alkohol.
Inną przyczyną niepłodności u mężczyzn jest przegrzanie jąder (temperatura ma duże znaczenie na dojrzewanie plemników w kanalikach nasiennych), które może nastąpić przez noszenie zbyt obcisłych spodni, trzymanie laptopa na kolanach, wizyty w saunie, a także nawet długotrwałe siedzenie za kierownicą.
Powodów niepłodności u mężczyzn można się również dopatrywać w uszkodzeniach jąder i nasieniowodów w wyniku urazów, lub infekcji. Możliwe jest także genetycznie spowodowana nieprawidłowość budowy męskich narządów rozrodczych, powodująca nieprawidłowy stan nasienia.
Niepłodność idiopatyczna – czyli sytuacja, w której zarówno partner, jak i partnerka mają prawidłowe wyniki badań, ich stan zdrowia jest dobry, ale wciąż nie dochodzi do zajścia w ciążę. Niestety częstotliwość takich przypadków, to aż około 30% i lekarze nie są w stanie stwierdzić jednoznacznej przyczyny takiego stanu rzeczy. Rozwiązaniem w takiej sytuacji może być zapłodnienie in vitro.