Nadciśnienie tętnicze nazywane jest często ,,cichym zabójcą’’ nie bez powodu. Według niektórych źródeł dotyczy ono nawet co czwartego, dorosłego Polaka i może być przyczyną zawału serca, udaru mózgu, czy niewydolności nerek. Ta podstępna choroba w około 90% niestety nie ma znanej przyczyny, którą można by wyleczyć interwencją medyczną. Jakie czynniki wpływają więc na rozwój nadciśnienia tętniczego i jak mu zapobiegać ?
Co wpływa na pojawienie się nadciśnienia tętniczego ?
Na początku należy zaznaczyć, że wyróżniamy dwa rodzaje nadciśnienia tętniczego – pierwotne (którego przyczyny są zazwyczaj niejednoznaczne) i wtórne (którego przyczyną są inne schorzenia, np. choroby nerek). Uważa się, że na rozwój tej choroby mają wpływ pewne predyspozycje genetyczne, ale zdecydowanie dużą rolę grają również czynniki środowiskowe. Wśród nich możemy wyróżnić otyłość, spożywanie nadmiernej ilości tłuszczów nasyconych, palenie papierosów, nadmierny stres, brak odpowiedniej ilości ruchu, ale przede wszystkim – nadmierne ilości spożywanej soli. Sięgamy po nią z przyzwyczajenia, bo przecież znajduje się w zdecydowanej ilości potraw i nie wyobrażamy sobie bez niej kuchni. Sód będący ważnym składnikiem soli, odgrywa ważną rolę w utrzymaniu naszej gospodarki wodno-elektrolitycznej, lecz jego nadmiar powoduje zatrzymywanie wody w organizmie, a to prowadzi do wzrostu ciśnienia.
Objawy nadciśnienia tętniczego
Niestety większość osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że choruje na nadciśnienie. Dowiaduje się o tym dopiero podczas przypadkowego badania, być może wykonywanego zupełnie profilaktycznie, lub pod kątem innej choroby. Z tego powodu, należy regularnie kontrolować stan swojego ciśnienia co najmniej 2 razy w tygodniu. Pomiary najlepiej wykonywać o różnych porach dnia tak, aby wyniki były miarodajne. Jeżeli ciśnienie skurczowe jest przekroczone, to będzie wynosić powyżej 140 mmgHg, a skurczowe powyżej 90 mmgHg. Dolegliwościami, które mogą dać się we znaki i mogą zwiastować nadciśnienie tętnicze to zawroty głowy, bóle głowy, potliwość, słaba wydolność fizyczna, a w późniejszych stadiach przede wszystkim pogorszenie widzenia.
Konsekwencje nieleczonego nadciśnienia tętniczego:
- zawał serca
- udar mózgu
- choroba wieńcowa serca
- niewydolność nerek
- retinopatia (uszkodzenie siatkówki)
Diagnozowanie
Podstawą diagnozy nadciśnienia tętniczego jest morfologia z oznaczeniem stężenia sodu, potasu, kreatyniny. Ważne też będzie badanie moczu, stężenie kwasu moczowego i pomiar stężenia glukozy we krwi. Oczywiście podstawą do stwierdzenia tej choroby jest po prostu pomiar ciśnienia, ale żeby móc całkowicie zdiagnozować tę dolegliwość, jest potrzebne wykonanie kompleksu różnych badań. Niekiedy są one poszerzone o EKG (czasem całodobowe), USG tętnic, badanie dna oka, czy też ocenę albuminurii w moczu.
Poza badaniami lekarz przeprowadzi jeszcze na pewno wywiad z pacjentem, podczas którego zapyta o współistniejące choroby, zażywane leki, oceni czynniki ryzyka zachorowania na nadciśnienie i zapyta o objawy, takie jak kołatania serca, bóle i zawroty głowy, bóle serca.
Leczenie nadciśnienia tętniczego
- farmakologiczne – do najczęściej stosowanych leków należą inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE), beta – blokery, alfa – blokery, blokery kanału wapniowego, leki moczopędne – wszystkie mają za zadanie obniżenie ciśnienia
- niefarmakologiczne – nierzadko mają zasadnicze znaczenie w leczeniu nadciśnienia. Stanowią jednocześnie sposoby profilaktyki tego schorzenia. Najważniejszym elementem tutaj jest właściwa dieta – uboga w sód, bogata w potas, z małą ilością tłuszczów nasyconych, zawierająca mniej mięsa (zwłaszcza czerwonego), a więcej warzyw i ryb, a także ograniczenie spożycia kawy, alkoholu i rzucenie palenia. Jeżeli do tego zastosuje się regularny wysiłek fizyczny, odpowiednią ilość snu i ograniczenie sytuacji stresowych, nadciśnienie powinno znacząco się zmniejszyć.
Niezbędne wyroby medyczne do EKG: elektrody i przewody