Lipodemia, inaczej zwana obrzękiem tłuszczowym lub chorobą grubych nóg jest schorzeniem trudnym do zdiagnozowania i występującym głównie u kobiet. Jej efektem są bardzo grube nogi, które są nieproporcjonalne w stosunku do całej sylwetki. Wprowadzanie restrykcyjnej diety i zwiększenie aktywności fizycznej na niewiele się zda, bo obszar nóg, objętych chorobą, pozostanie bez zmian. Silny obrzęk tłuszczowy jest widoczny przede wszystkim w dolnej części kończyn. Zdarzają się pacjentki, u których obrzęk obejmuje biodra lub górną część kończyn, ale są to zdecydowanie rzadsze przypadki. Lekarze pierwszego kontaktu często nie rozpoznają lipodemii, traktując obrzęk tłuszczowy jako efekt otyłości lub siedzącego trybu życia. Przyczyny leżą jednak gdzie indziej.
Lipodemia – objawy
Pierwsze objawy choroby występują już w okresie wczesnego dojrzewania. Podstawowe – to silny obrzęk kończyn dolnych. Bywa, że opuchnięte są też biodra i ramiona. Jednak jest to przypadek rzadszy. Obrzęki są nieproporcjonalnie duże, zwłaszcza w porównaniu do sylwetki, która ma naturalne rozmiary. W miejscach objętych chorobą, dodatkowo występuje mrowienie, delikatne pieczenie, a nawet ból. Opuchlizna utrzymuje się stale, nawet kiedy dojdzie do utraty wagi. Z czasem lipodemia się rozwija, obrzęk staje się większy, co dodatkowo wpływa na problemy z chodzeniem. Płaty skóry nóg ocierają się o siebie, co może doprowadzić do odparzeń i infekcji. Pacjenci często ograniczają ruch i wysiłek fizyczny, ale to powoduje kolejne problemy z otyłością. Lipodemia ma trzy stadia. W pierwszym skóra jest zgrubiała i w dotyku przypomina tarkę. W stadium drugim zgrubienia powiększają się i mają wielkość orzecha włoskiego. Trzecie stadium to już bardzo duże deformacje: zwisające płaty skóry z dużą tkanką tłuszczową.
Przyczyny lipodemii
Niestety podłoże choroby nie jest do końca ustalone. Według naukowców obrzęk tłuszczowy jest efektem występowania wielu czynników. Przed wszystkim wskazują, że jest to choroba dziedziczona genetycznie i powiązana z chromosomem X. Występuje u pacjentek mających problemy z otyłością i brakiem aktywności fizycznej. Na pewno przyczyniają się do jej wystąpienia zaburzenia krążenia żylnego, zła przemiana tłuszczowa oraz problemy z układem hormonalnym. Nasilenie choroby może wystąpić po operacjach ginekologicznych, w czasie ciąży lub w trakcie menopauzy.
Jak rozpoznać chorobę grubych nóg – diagnostyka
Teoretycznie lipodemię można rozpoznać na podstawie wywiadu i badania fizykalnego. Jest to choroba występująca rodzinnie, co też ułatwia postawienie diagnozy, tak samo jak powstawanie siniaków i ból w częściach ciała objętych chorobą. W diagnostyce wykorzystuje się również morfologię krwi, mierzenie poziomu hormonów tarczycy, wydolność układu krwionośnego i limfatycznego. W dalszej kolejności lekarz może zlecić badania radiologiczne: ultrasonografię, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny.
Leczenie lipodemii
Nieleczona lipodemia może doprowadzić do wielu powikłań. Może nastąpić wtórny obrzęk limfatyczny, czego efektem jest blokada naczyń limfatycznych, ból i częściowe unieruchomienie. Brak diagnozy i prawidłowego leczenia może doprowadzić do powstawania żylaków oraz zmian zwyrodnieniowych kolan i kręgosłupa. Niestety, lipodemii mogą też towarzyszyć inne choroby: choroba Hashimoto, zaburzenia hormonów płciowych, insulinooporność. Przed podjęciem leczenia, lekarz powinien wykonać pełną diagnostykę. Już na tym etapie pacjentka powinna nosić bieliznę i odzież uciskową. Odzież taka jest częściowo refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W dalszym etapie powinna być wprowadzona rehabilitacja. Aby odciążyć miejsca chorobowe, zalecany jest przede wszystkim drenaż limfatyczny. W drenażu manualnym chodzi o udrożnienie i przepchnięcie limfy w kierunku węzłów chłonnych. W ten sposób odciąża się chore ciało i przynosi ulgę od bólu. Konieczna jest odpowiednia dieta, która co prawda nie wpływa na zmniejszenie obrzęku, ale powinna hamować rozwój tkanki tłuszczowej. Oprócz leczenia zachowawczego istnieje możliwość leczenia zabiegowego – liposukcja. Jednak poprawnie przeprowadzona rehabilitacja powinna przynieść pacjentce wyraźną ulgę.