Co prawda przez długie lata kiła siała postrach, jednak dzięki postępowi medycyny można ją skutecznie wyleczyć. Jednak późno zdiagnozowana lub nieleczona może doprowadzić do ciężkiego uszkodzenia zdrowia, a nawet do śmierci.
Przenoszona drogą płciową kiła (zwana również syfilis), w przypadku nieleczenia może przybrać postać kiły wrodzonej i w łonie matki przejść na znajdujący się w nim płód. Ze względu na stadium i postęp choroby spotkać możemy kilka jej odmian, w tym:
- kiłę pierwszego okresu (występującą po około od 2 do 4 tygodni od wylęgnięcia w postaci niebolesnej ranki (zmiany pierwotnej) na narządach płciowych. Bardzo często zdarza się, że zmiana chorobowa pojawia się wewnątrz narządów i jej prawidłowa diagnoza bywa wówczas trudną. W takim przypadku zmiana samoistnie ulega zaleczeniu, jednak sama kiła nadal rozwija się w organizmie pacjenta.
- kiłę drugiego okresu (na ciele pacjenta po 10 tygodniach pojawia się wysypka w postaci plamek i grudek),
- kiłę trzeciego okresu – występującą u chorego po kilku a nawet kilkunastu latach od zakażenia. W tym przypadku nieleczona może prowadzić do wielu zmian chorobowych i wielu groźnych dla zdrowia dolegliwości.
Możemy również spotkać kiłę utajoną, czyli taką, która po dwóch latach od zakażenia przechodzi bezobjawowo w stan utajenia (w tym przypadku jej obecność wykazać mogą jedynie badanie serologiczne), a także kiłę wrodzoną, o której już wcześniej była mowa. Kiła wrodzona u dziecka może wystąpić już w chwili jego urodzenia, bądź nawet po kilku lub kilkunastu latach (wówczas przybiera formę kiły wrodzonej późnej).
Kiła i jej przyczyny
Przenoszona głównie drogą płciową kiła, w sporadycznych przypadkach może być przekazywana poprzez pocałunek. Jednak zwyczajowo to droga płciowa jest głównym źródłem zakażenia chorobą. Za jej występowanie odpowiedzialne są przede wszystkim drobnoustroje określane mianem krętki blade. Zbadać można je jedynie za pomocą specjalnego urządzenia mikroskopowego. Bardzo wrażliwe na wysychanie, jak i na warunki otoczenia zewnętrznego, krętki najczęściej występują w dużej ilości w wydzielinie ze zmian chorobowych.
Kiła – objawy chorobowe
W zależności od stopnia rozwoju choroby mówić można o różnych jej objawach. W początkowej fazie zatem spotkać można małe, niebolesne ranki, a także powiększone węzły chłonne w pachwinach. Po 10 tygodniach od zakażenia na skórze może pojawić się uogólniona wysypka w postaci plamek lub grudek, najczęściej niebolesne i nieswędzące. W wielu przypadkach zmiany chorobowe (czasem w formie sączącej) mogą pojawić się na narządach płciowych, pachwinach i okolicy odbytu. Z kolei po kilku, a nawet kilkunastu latach od zakażenia, w przypadku nieleczenia choroby, dojść może do kiły trzeciego okresu (zwanej kiłą układu nerwowego). W tym przypadku objawami rozwijającej się choroby mogą być:
- uszkodzenie układu nerwowego (np. wiąd rdzenia),
- zanik nerwów wzrokowych prowadzących do utraty wzroku,
- choroba psychiczna w postaci porażenia postępującego,
- choroba serca i naczyń krwionośnych(kiła sercowo- naczyniowa),
- kilaki, czyli guzy pojawiające się w narządach wewnętrznych, kościach, a także w stawach.
Kiła i jej diagnostyka
Niepokojące objawy powinny skłonić chorego do wizyty u lekarza. Chorobę można zdiagnozować na podstawie obserwacji miejsc chorobowo zmienionych, jak również na podstawie badania serologicznego krwi. Badanie wykonywane jest po upływie po około 5 tygodniach od zakażenia. W przypadku obecności kiły, w badaniu krwi wykazane będą tzw. reaginy. Podstawą do diagnozowania są również:
- odczyny: VDRL,
- USR,
- Nelsona,
- immunofluorescencji (FTA).
Kiła i jej leczenie
Z chwilą zdiagnozowania choroby, koniecznym jest zastosowanie odpowiedniego leczenia. Podstawowym środkiem jest penicylina (antybiotyk). W przypadku uczulenia na antybiotyk, stosuje się przez 14 dni inne leki takie, jak:
- doksycyklina – dawka 2 x 100 mg (doustnie),
- tetracyklina – dawka 4 x 500 mg (doustnie),
- erytromycyna – 4 x 500 mg (doustnie).
Rodzaj leczenia, jak i jego długość zależna jest od stanu i postępu choroby. Zwyczajowo terapia trwa około od trzech do czterech tygodni. I tak w przypadku zaawansowanego stopnia choroby, przy uczuleniu na penicylinę, stosować należy leki:
- doksycyklina – dawka 2 x 100 mg (doustnie przez 30 dni),
- tetracyklina – dawka 4 x 500 mg (doustnie przez 30 dni),
- ceftriaxon – dawka 1,0 (dożylnie przez 10 dni).
Co ważne, należy dbać o systematyczne przyjmowanie leków, a także wstrzymanie się podczas terapii farmakologicznej od spożywania alkoholu, jak również od stosunków płciowych. W przypadku podjęcia leczenia w zaawansowanym stadium choroby, koniecznym będzie zastosowanie również i innych leków zapobiegających powstałym na skutek kiły dolegliwościom ze strony układu krwionośnego, nerwowego, czy narządu wzroku. Ważnym jest również uprzednie przeprowadzenie badań specjalistycznych (m.in. badanie płynu mózgowo-rdzeniowego). Na podstawie tak otrzymanych wyników lekarz prowadzący ustali szczegółowy proces i sposób leczenia.
W przypadku kiły ważnym jest, aby w okresie ciąży dwukrotnie przebadać ciężarną kobietę pod kątem obecności kiły. Tego rodzaju badania pozwolą na wczesne jej wykrycie, a także podjęcie skutecznego i odpowiedniego leczenia.