Groch, fasola, kawałki jedzenia, szpilki, gwoździe, igły – tak to wszystko może się znajdować w drogach oddechowych, dodajmy nie tylko u dzieci. Ten problem dotyczy również osób dorosłych. Jeśli ciała obce znajdą się w krtani, to zazwyczaj tam nie pozostają. Dalej przedostają się do tchawicy i oskrzeli. W przypadku osób nieprzytomnych, do dróg oddechowych mogą trafić wymiociny albo krew. Kiedy ciało obce trafia do dróg oddechowych? W przypadku dzieci dzieje się tak podczas zabawy, czasami jest to wynik eksperymentu. Bardzo często jest to efekt niechlujnego pospiesznego jedzenia, łapczywego przeżuwania. Takie elementy jak szpilki, gwoździe trafiają do układu oddechowego podczas pracy. Najpierw przytrzymywane w ustach, a wskutek nieuwagi, zapomnienia – połykane i dość łatwo wędrujące do dróg oddechowych, stwarzając poważne zagrożenie.
Jakie są objawy obecności ciał obcych w układzie oddechowym?
Jeśli u osoby zdrowej w układzie oddechowym pojawia się ciało obce, reaguje ona gwałtownym kaszlem. Najczęściej kaszel powoduje usunięcie ciała obcego. Jeśli tak się nie stanie, następuje tzw. okres niemy klinicznie, czyli bezobjawowy. W przypadku substancji pokarmowych okres bez objawów może trwać kilka dni, w przypadku innych ciał obcych (metal, koronki stomatologiczne, kości) okres ten trwa od kilku tygodni nawet do kilku lat. Dopiero przy okazji specjalistycznych badań można zobaczyć, że coś utkwiło w oskrzelach lub płucach. Najczęściej do objawów obecności ciała obcego zalicza się: kaszel, nawracające infekcje dróg oddechowych, ropna plwocina. Jeśli ciało obce zalega długo, skutki są poważniejsze: zapalenie płuc, ropniaki opłucnej, niedodma płatowa. Jeśli ciało obce obrośnie ziarniną zapalną, w obrazie RTG może to imitować guza płuca.
Jakie ciała obce mogą trafić do dróg oddechowych?
Do dróg oddechowych, zarówno dzieci jak i dorosłych, mogą trafić wszystkie rzeczy, które okresowo przetrzymywane są w ustach. Najczęściej są to fragmenty jedzenia. Jeśli zablokują krtań lub tchawicę, może dojść nawet do śmierci. Groźne są też ciała obce z tendencją do pęcznienia. Nasiona lub np. gąbka mogą doprowadzić do niedodmy lub rozedmy wentylowej. Takie połknięte przedmioty jak: gwoździe, igły, szpilki początkowo mogą nie dawać żadnych objawów. Do dróg oddechowych dzieci często trafiają niewielkie fragmenty zabawek i inne drobne przedmioty, które znajdą się w zasięgu rączek maluszka.
Jak diagnozować obecność ciała obcego w układzie oddechowym?
Diagnostyka to przede wszystkim wywiad lekarza z pacjentem. Jeśli problem dotyczy małego dziecka, rozmowa jest przeprowadzana z rodzicami. Rozpoznanie może w tym przypadku być opóźnione, bo zdarza się, że rodzice ignorują problemy z dusznością lub kaszlem. Lekarz na pewno szczegółowo wypyta o przebieg duszności i inne objawy, które im towarzyszą. Prawdopodobnie też będzie chciał ustalić okoliczności przed wystąpieniem objawów. W czasie badania przedmiotowego diagnozuje się np. podwyższoną temperaturę, charczenie, niewydolność krążeniowo-oddechową. Bywa, że rozwiązaniem problemu będą badania obrazowe. Chodzi o rentgen klatki piersiowej w wielu projekcjach. Podczas tego typu badania można ustalić aż 90% obecności ciał obcych, a także uwidocznić, gdzie są zlokalizowane.
Ciało obce w układzie oddechowym – jak leczyć?
Jeśli, podczas diagnozy, ustalono, że w układzie oddechowym znajduje się ciało obce, konieczne będzie jego usuniecie. Taki zabieg można wykonać jedynie w wyspecjalizowanych placówkach, gdzie znajdują się instrumenty przeznaczone do ich usuwania. Jeśli tylko zajdzie podejrzenie, że w drogach oddechowych znalazło się ciało obce, pacjenta należy przewieźć do szpitala na oddział pełniący ostry dyżur laryngologiczny lub pediatryczny. Jeśli ciało obce zaklinowane zostało w krtani, prawdopodobnie trzeba będzie przeprowadzić tracheotomię lub konikotomię. W przypadku podejrzenia, że ciało obce zostało wchłonięte do układu oddechowego, konieczne będzie przeprowadzenie bronchoskopii. Bronchoskopia to zabieg umożliwiający usuwanie ciała obcego z dróg oddechowych, przeprowadzany na sali operacyjnej w znieczuleniu ogólnym. Podaje się, że 99% zabiegów bronchoskopii kończy się sukcesem.