Występująca głównie u dzieci w wieku od 3 do 14 roku życia, choroba Perthesa jest jedną z odmian jałowych martwic kości. Czym się objawia i jak ją leczyć?
Choroba Perthesa (choroba Legga-Calvégo-Perthesa), zwana również osteochondrozą młodzieńczą głowy kości udowej (z łac. osteochondrosis coxae iuvenilis), to, jak zostało powiedziane już wcześniej, jedna z odmian jałowych martwic kości. W przypadku choroby Perthesa martwica obejmuje głowę kości udowej.
Szacuje się, że choroba dotyczy głównie dzieci, w przeważającej części chłopców, w wieku od 3 do 14 lat, choć najczęściej choroba przejawia się w granicach 5/6 roku życia. Uznaje się, że choroba powstaje na skutek zaburzeń hormonalnych lub licznych anomalii pojawiających się w obrębie naczyń krwionośnych zlokalizowanych przy kości udowej.
Trwająca około od 3 do 4 lat choroba, może przebiegać w kilku etapach. Przy czym należy pamiętać, że nieleczona może przynieść poważne konsekwencje.
- I stadium – trwający około 2 miesięcy etap wczesny choroby,
- II stadium – martwica – ten etap trwa zwyczajowo przez okres od 6 do 18 miesięcy,
- III stadium – regeneracja – trwa od 6 miesięcy do nawet roku czasu,
- IV stadium – odbudowa i utrwalenie zmian.
Choroba Perthesa – przyczyny
Jak już wcześniej powiedziano, na powstanie choroby wpływ mogą mieć nie tylko zaburzenia hormonalne, ale również i anomalie w obrębie naczyń krwionośnych zlokalizowanych przy kości udowej.
Czynnikami sprzyjającymi powstaniu choroby są również:
- przebyte urazy kości udowej,
- otyłość dziecka,
- zbyt szybki wzrost,
- zaburzony proces kostnienia szyjki główki kości udowej,
- przewlekłe stany zapalne kości udowej,
- niektóre leki sterydowe.
Choroba Perthesa i jej objawy
Jeśli dziecko zaczyna utykać, jeśli skarży się na dolegliwości bólowe ze strony stawu biodrowego, bądź kolana, należy bezwłocznie skontaktować się z lekarzem rodzinnym, bądź ortopedą.
Niepokojącymi objawami mogą być również:
- ograniczona ruchomość stawu biodrowego,
- utykanie,
- ograniczenie rotacji zewnętrznej uda,
- mniejszy pośladek po stronie bolesnego uda,
- widoczne skrócenie chorej kończyny,
- przykurcz zgięciowo-przywiedzeniowy,
- sztywność biodra,
- dodatni wynik testu Patrick (test na odwiedzenie stawu).
Choroba Perthesa i jej powikłania
W przypadku, kiedy choroba jest zbyt późno zdiagnozowana lub leczenie przeprowadzone było nieprawidłowo, może dojść od powikłań. A w szczególności do:
- skrócenia chorej kończyny,
- zaburzenia chodu,
- przykurczu i ograniczenia ruchomości stawu biodrowego.
Diagnostyka choroby
Rozpoznanie choroby zostaje ustalone na podstawie badania lekarskiego, a także na podstawie:
- testu Patricka,
- prześwietlenia RTG (w obrazie widoczne jest pogrubienie szyjki kości udowej, spłaszczenie głowy kości udowej i ubytek podkorowy występujący w jej przedniej części nasady),
- badania ultrasonograficznego.
Martwica kości udowej i jej leczenie
Leczenie choroby uzależnione jest przede wszystkim od stopnia rozwoju choroby.
Najczęściej zalecane jest stałe odciążenie uda na okres nawet kilku lat w postaci gipsu biodrowego, łuski biodrowej lub tzw. aparatu „Thomasa”.
Ważnym jest równiez stała rehabilitacja i regularne ćwiczenia.
W tym:
- fizjoterapia ( w szczególności laser punktowy i magnetronik),
- ćwiczenia bierne,
- ćwiczenia czynne w odciążeniu.
W wielu przypadkach prowadzone jest również leczenie ułożeniowe z wyciągiem pośrednim, mające na celu likwidację przykurczów i zaników mięśniowych.
W przypadku, kiedy fizjoterapia nie przyniesie oczekiwanych rezultatów lub choroba jest mocno posunięta, wskazanym będzie leczenie operacyjne w postaci osteotomii szpotawiającej, a także osteotomia Saltera.