Odleżyny to uciążliwy i nawracający problem – wiedzą o tym szczególnie opiekunowie osób unieruchomionych z powodu choroby.
Pojawienie się bolących i trudno gojących się ran skutkuje przedłużeniem okresu rekonwalescencji i utrudnia powrót do zdrowia. Dlatego zamiast je leczyć, warto im skutecznie zapobiegać. Oto sprawdzone sposoby, aby nie dopuścić do rozwoju odleżyn.
Szacuje się, że problem odleżyn dotyczy prawie 40% chorych, osób leczonych w szpitalach i ośrodkach opiekuńczych. Ale nie tylko – z trudno gojącymi się ranami powstającymi wskutek długiego unieruchomienia zmagają się także chorzy w warunkach domowych.
Przyczyn powstawania odleżyn może być wiele. Przede wszystkim na ich rozwój narażone są osoby starsze, nawet te, które nie zmagają się z żadną chorobą. Skóra osób po 50. roku życia znacznie zmienia swoją strukturę – staje się o wiele cieńsza, delikatniejsza, jest mniej nawilżona i bardziej podatna na podrażnienia. To sprawia, że nawet wykonywanie prostych codziennych czynności może wywołać pojawienie się na skórze drobnych ran, pęknięć czy niewielkich zadrapań. A te mogą się stać podstawą do rozwoju odleżyn. Jak zapobiegać odleżynom, zarówno u osób chorych i zdrowych?
Po pierwsze – pielęgnacja skóry
Osoby starsze – szczególnie te spędzające dużo czasu w bezruchu – powinny co kilka godzin zmieniać pozycję, wietrzyć i masować skórę, poruszać się, a jeśli są w stanie – wykonać kilka prostych ćwiczeń. To pozwoli na dotlenienie i odżywienie skóry. W sytuacji osób leżących, należy ustawić łóżko chorego w taki sposób, aby był do niego wolny dostęp z każdej strony. To ułatwi pielęgnację skóry, ponadto pozwoli na swobodny dostęp powietrza z każdej strony.
Po drugie – dieta bogata w białko
W diecie osoby unieruchomionej powinno znaleźć się o około 20% więcej białka z porównaniu z jadłospisem osoby zdrowej. Dlatego do diety warto włączyć produkty będące bogatym źródłem białka, czyli: mięso, ryby, nabiał czy rośliny strączkowe (np. fasola). Na szczególną uwagę zasługuje mięso wieprzowe i wołowe, ponieważ oprócz wysokiej zawartości białka, ma w swoim składzie także karnozynę. To substancja, która pozytywnie wpływa na szybkie gojenie się ran i odleżyn.
Po trzecie – suplementy diety
Osoby, które chciałyby zapobiegać powstawaniu odleżyn lub przyspieszyć proces ich gojenia się, mogą sięgnąć po karnozynę w postaci tabletek. To dobre rozwiązanie, szczególnie dla osób, które z rożnych powodów nie chcą lub nie mogą jeść mięsa. Suplementy zawierające karnozynę są pomocne także w sytuacji braku apetytu. W aptekach dostępne są suplementy diety zawierające karnozynę.
Po czwarte – materac przeciwodleżynowy
Na rynku (w sklepach ze sprzętem medycznym lub rehabilitacyjnym) dostępne są materace o specjalnej konstrukcji, które zapobiegają powstawaniu odleżyn. W sytuacji, kiedy wiadomo, że chory będzie unieruchomiony w łóżku przez dłuższy czas, warto kupić lub wypożyczyć taki materac. Zwyczajny materac może sprzyjać rozwojowi odleżyn – szybko nagrzewa się, słabo wchłania wilgoć i pot, jest też mało przewiewny.
Po piąte – dużo płynów
Odpowiednie nawodnienie skóry także może zapobiec powstawaniu odleżyn. Dlatego chory powinien wypijać przynajmniej 1,5 – 2 litry płynów dziennie, przy czym najlepiej, jeśli będzie to niegazowana woda mineralna. Płyny należy podawać małymi porcjami, najlepiej, jeśli przy łóżku chorego stale dostępny jest świeży napój, aby móc popijać go „małymi łyczkami”, najlepiej między posiłkami. Nie wskazane jest wypijanie zbyt dużo na raz, szczególnie przed posiłkami. Woda wypełnia żołądek, co osłabia apetyt.
fot. Audio_luci_store, flickr.com, creative commons licence
