Mononukleoza, zwana też mononukleozą zakaźną, w przypadku dzieci przebiega dość łagodnie. W przypadku młodzieży i osób dorosłych może mieć charakter ciężki, z licznymi powikłaniami.
Ta zakaźna choroba, uznawana powszechnie za mało zaraźliwą, wywoływana jest przez wirus EB (wirus Epsteina-Barra). Do zakażenia chorobą dochodzi drogą kropelkową, jak również poprzez bliski kontakt z osobą zarażoną (zakazić można się za pośrednictwem wydzielin z dróg oddechowych, jak również poprzez kontakt ze śliną chorego). Ta wylęgająca się nawet do 2 miesięcy choroba, prowadzi najczęściej do wirusemii i namnażania zarazków w tkankach układu limfatycznego, prowadząc do nacieków komórek jednojądrzastych wokół naczyń. Ocenia się, że choroba może mieć charakter rodzinny. Mononukleoza zakaźna (z łac. mononucleosis infectiosa) znana jest również między innymi jako: gorączka gruczołowa, choroba Pfeiffera, angina monocytowa, czy choroba pocałunków.
Przyczyny
Za wystąpienie choroby, jak już zostało wspomniane, odpowiedzialny jest wirus EB.
Objawy
Co prawda w wielu przypadkach mononukleoza ma charakter bezobjawowy, nie mniej jednak na szczególną uwagę zasługują takie jej symptomy, jak:
- gorączka,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- powiększenie śledziony i wątroby (co prowadzi do bóli brzucha, wzdęć, czasem żółtaczki),
- przewlekły nieżyt nosa,
- powiększone węzły chłonne (szczególnie pachwinowe i pachowe),
- zmiany w obrębie gardła (czasem angina),
- liczne wybroczyny na podniebieniu twardym,
- zróżnicowana wysypka skórna.
Powikłania
Z racji, że choroba zwłaszcza w przypadku osób dorosłych może mieć charakter, ciężki a przy tym upośledza odporność chorego, po zakończeniu leczenia, pacjent narażony jest szczególnie na liczne infekcje, jak również na wnikanie patogenów. Ocenia się, że powikłania po chorobie występują u około 5% chorych. Zaliczamy do nich:
- powikłania hemolityczne (a wśród nich: małopłytkowość, anemię, pancytopenię, agranulocytozę),
- zapalenie wątroby,
- zapalenie mięśnia sercowego, a także zapalenie trzustki,
- powikłania ze stronu układu nerwowego (w tym: zapalenie mózgu, zapalenie nerwu twarzowego, padaczka, psychoza, poprzeczne zapalenie nerwu twarzowego, a także zespół Guillaina-Barry’ego),
- trudności z oddychaniem,
- pęknięcie śledziony (bardzo rzadko).
Diagnostyka
Mononukleozę diagnozuje się na podstawie oględzin chorego i wywiadu. Istotnych informacji dostarczyć może również badanie krwi, w obrazie którego najczęściej widoczny jest duży wzrost limfocytów (50-90%), a także obecność monocytoidów. O występowaniu choroby świadczyć może również występowanie w surowicy krwi tzw. przeciwciał heterofilnych, czyli takich, które zlepiają krwinki.
Leczenie mononukleozy
Z racji, że nie wynaleziono jeszcze leku skutecznego do walki z wirusem EBV, leczenie choroby ma przede wszystkim charakter objawowy. W przypadku dzieci należy podawać środki przeciwgorączkowe w postaci ibuprofenu czy paracetamolu, w przypadku dorosłych w postaci kwasu acetylosalicylowego, naproksenu lub paracetamolu. Jeśli u chorego występuje katar, nie należy podawać kropli do nosa, należy za to zadbać o odpowiednie nawilżenie pomieszczeń (np. poprzez użycie mieszanki wody z olejkiem eukaliptusowym) i ich systematyczne wietrzenie. Ważnym jest również podawanie osobie chorej odpowiedniej ilości płynów.
Okres rekonwalescencji po chorobie, zwłaszcza w przypadku dzieci, może wynosić nawet miesiąc czasu. Ważnym jest, by pamiętać o tym, że chory w przeciągu od dwóch do czterech miesięcy, kiedy jego organizm jest bardzo osłabiony, podatny jest szczególnie na czynniki patogenne i zakażenia. W tym czasie należy również unikać wszelkiego rodzaju szczepień ochronnych.
fot. www.flickr.com autor: Jon Rawlinson
