Liszaj płaski, liszaj czerwony (lac. Lichen planus, lichen ruber), (ang. Lichen planus)
opisany po raz pierwszy przez Erazma Wilsona w 1869 roku, który wyodrębnił liszaj płaski jako samodzielną jednostkę chorobową.
Liszaj płaski jest chorobą skóry. Atakuje również paznokcie i błony śluzowe. Nie jest zakaźny. Ma charakter choroby przewlekłej. U większości pacjentów występują nawroty choroby.
Liszaj czerwony objawy ( liszaj płaski objawy ):
- powstawanie czerwonych lub fioletowych grudek, któremu zazwyczaj towarzyszy świąd (swędzenie),
- grudki mogą zlewać się w większe wykwity,
- wykwity mają zazwyczaj 1–3 mm średnicy, ich powierzchnia jest płaska i błyszcząca,
- na powierzchni grudek występuje biała, delikatna siateczka – siateczka Wickhama lub prążki Wickhama,
- ustępujące zmiany pozostawiają ciemnoczerwone (brunatne) przebarwienia,które mogą po jakimś czasie zanikać,
- w obrębie paznokci powoduje powstawanie podłużnych bruzd, a po jakimś czasie zanikanie lub spełzanie płytki paznokcia,
- u 50% chorych liszaj płaski atakuje błony śluzowe (czasami jest to jedyne zmienione chorobowo miejsce)
- zmiany w obrębie błony śluzowej mają zazwyczaj linijny, drzewkowaty lub obrączkowaty kształt,
- liszaj płaski umiejscowiony na błonach śluzowych może powodować ból i uczucie pieczenia.
Liszaj czerwony miejsca występowania:
- skóra nadgarstków, przedramion i stawów skokowych,
- skóra głowy,
- paznokcie,
- wnętrze jamy ustnej,
- narządy płciowe i odbyt
Kto może zachorować na liszaj płaski:
Liszaj czerwony atakuje zarówno kobiety jak i mężczyzn. Choroba może pojawić się w każdym wieku, chociaż najczęściej występuje pomiędzy 30 a 60 rokiem życia.
Czas trwania choroby:
Liszaj czerwony może utrzymywać się od kilku miesięcy do kilku lat.
Przyczyny powstawania liszaja czerwonego:
Przyczyny występowania nieprawidłowości nie zostały określone jednoznacznie. Wskazuje się na:
- podłoże autoimmunologiczne (zaburzona reakcja układu odpornościowego, który wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko własnym tkankom,
- urazy psychiczne i nasilone sytuacje stresowe
- przyjmowanie leków (np. preparatów przeciwmalarycznych, soli złota, leków neuroleptycznych, uspokajających i in).
Uwaga! Zmiany powstałe na skutek przyjmowania leków przeciwmalarycznych nie występują na błonach śluzowych.
Rodzaje liszaja płaskiego:
- odmiana przerosła, czyli brodawkująca, najczęściej występująca na podudziach, charakteryzuje się brakiem grudek i zlewaniem ognisk chorobowych,
- odmiana mieszkowa w której drobne grudki występują w obrębie mieszków włosowych skutkiem czego następuje bliznowacenie (zespół Grahama Little’a),
- odmiana zanikowa ma układ obrączkowaty, a w części środkowej widoczne są przebarwienia lub zbliznowacenia,
- odmiana pęcherzowa występuje na skórze dłoni i stóp w wyniku działania czynników mechanicznych, lub w obrębie błon śluzowych i skóry w postaci pęcherzy.
Rozpoznanie liszaja płaskiego:
- na podstawie typowego wyglądu grudek,
- na podstawie układu zmian skórnych,
- na podstawie umiejscowienia zmian,
- wskazówką jest obecność świądu i przewlekły charakter choroby,
- podstawą rozpoznania jest obraz histologiczny wysypek oraz wynik badania immunologicznego zmian.
Podobne objawy do liszaja czerwonego mogą powodować takie choroby jak:
- łuszczyca,
- brodawki płaskie,
- neurodermit,
- rogowacenie białe,
- kandydoza błon śluzowych,
- pęcherzyca zwykła,
- pemfigoid,
- afty i in.
Leczenie liszaja płaskiego
Stosowane jest leczenie ogólne i miejscowe. Leczy się objawy choroby a nie przyczynę jej powstania.
Lekarstwa na liszaj płaski:
- leki przeciwhistaminowe,
- maści i kremy z kortykosterydami,
- maść: z kortykosterydami,
- leki zawierające steroidy,
- leki zawierające retinoidy,
- fototerapia i fotofereza
Bibliografia
- Choroby włosów i skóry owłosionej, Roman Michałowski, wyd. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa
- Dermatologia i wenerologia, podręcznik dla szkół medycznych, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
- Wikipedia
- Choroby skóry dla studentów medycyny i lekarzy, Stefania Jabłońska, Tadeusz Chorzelski, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
fot. www.flickr.com autor Quinn Dombrowski, Natasha Masharova