Rumień guzowaty, jak sama nazwa wskazuje, objawia się dużymi czerwonymi guzkami, umiejscowionymi pod powierzchnią skóry. W ponad połowie zdiagnozowanych przypadków schorzenia, przyczyna jego powstania pozostaje nieznana. Typowe pory roku, w których pojawia się rumień, to zwykle zima i wiosna. Najczęściej występuje się między 10 a 40 rokiem życia, a jego ofiarą padają głównie kobiety.
Rumień guzowaty to zapalne zmiany w tkance podskórnej, których przyczyną mogą być zakażenia bakteryjne, wirusy i grzyby. Ponadto rumień może powstać na skutek reakcji polekowej – w wyniku stosowania antybiotyków, sulfonamidów, pochodnych pirazolu, inhibitorow pompy protonowej czy leków przeciwleukotrienowych. Często może pojawiać się w przebiegu innych chorób: sarkoidozy, nieswoistych zapaleń jelit czy też chorób układowych tkanki łącznej oraz zespołu Sweeta. Nieco rzadziej pojawia się w przebiegu ciąży czy podczas stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych Wciąż jednak w ponad połowie zdiagnozowanych przypadków rumienia guzowatego, przyczyna jego powstawania pozostaje nieznana.
Rumień guzowaty – objawy
Podstawowym i pierwszym objawem rumienia guzowatego są są bolesne, utrzymujące się od dwóch do dziewięciu tygodni guzki, które ustępują bez pozostawiania blizn. Zwykle przez kilka tygodni w miejscach guzków pozostają jedynie brunatne przebarwienia. Guzki są najczęściej umiejscowione na przedniej, rzadziej na tylnej, powierzchni goleni. Niekiedy mogą też znajdować się na udach, pośladkach, ramionach, głowie i tułowiu. Guzki o średnicy 1-1,5 cm, mogą zlewać się ze sobą. Skóra w miejscu powstania guzków jest cieplejsza i zaczerwieniona. Pojawieniu się guzków często dodatkowo towarzyszy:
- złe samopoczucie,
- stan podgorączkowy lub gorączka,
- zapalenie stawów,
- ból stawów,
- nudności,
- wymioty,
- biegunka,
- ból brzucha,
- objawy infekcji dróg oddechowych.
Chorobie sprzyja osłabienie układu odpornościowego, na co często ma wpływ przede wszystkim niehigieniczny tryb życia.
Rumień guzowaty – diagnoza
W rozpoznaniu rumienia guzowatego, poza widocznymi objawami, pomagają badania laboratoryjne. U większości chorych stwierdza się podwyższony poziom OB, a w morfologii krwi znaczną leukocytozę z przewagą neutrofilów, zwiększony poziom aminotransferaz oraz zwiększone stężenie immunoglobulin. W trudniejszych przypadkach, gdy nie ma jednoznacznych objawów i wyników badań laboratoryjnych, wykonuje się badanie histologiczne wycinka skóry.
Zmiany podobne do rumienia guzowatego może dawać wiele chorób, dlatego też postawienie rozpoznania może być dosyć trudne. Podobne do rumienia guzowatego objawy mogą występować w przebiegu zapalenia tkanki tłuszczowej, zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych czy zapalenia naczyń skóry. Czasami rumień guzowaty trudno jest odróżnić od zmian w tkance podskórnej, wywołanych bezpośrednio przez zakażenie gronkowcowe.
Rumień guzowaty – leczenie
Leczenie rumienia guzowatego łączy się ściśle z leczeniem choroby podstawowej, w przebiegu której doszło do powstania rumienia. Jeśli rumień został wywołany stosowaniem określonego leku, należy przerwać jego zażywanie. W sytuacji, kiedy rumień guzowaty został wywołany infekcją bakteryjną, należy bezwzględnie zastosować odpowiednią antybiotykoterapię. Jeżeli rumień pojawił się w wyniku zakażenia prątkiem, stosuje się leki przeciwprątkowe.
Z powodzeniem stosuje się też leczenie objawowe niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, a w przypadku braku poprawy – glikokortykosteroidami. Dużą rolę w zwalczeniu objawów rumienia guzowatego odgrywa leczenie miejscowe – często wykorzystuje się okłady z 5-10% maści ichtiolowej, 2% ichtiolu czy też maści zawierające w swym składzie sterydy o słabym nasileniu. Czasami stosowana jest maść metanabolowa i metindolowa. Zastosowanie w miejscowym leczeniu rumienia guzowatego znajdują też maści zawierające heparynoidy.
Rumień guzowaty – zapobieganie
W kwestii zapobiegania powstawaniu rumienia guzowatego nie ma dobrych wiadomości. Występowaniu rumienia nie da się zapobiec. Nigdy bowiem nie wiadomo, jak organizm zareaguje na nowy lek, konkretną chorobę i czy rumień nie pojawi się w związku z nieznanym obciążeniem którąś z chorób autoimmunologicznych. Można jednak szybko zareagować na pojawienie się objawów rumienia, dzięki czemu równie szybko zostanie włączone prawidłowe leczenie i choroba zacznie ustępować.
Dorota Filip
Fot. Karolina Grabowska, pexels.com