Przewlekłe zmęczenie, drażliwość, zaburzenia koncentracji, wahania nastroju, zaburzenia snu? Nie wiesz, co ci dolega? Być może jest to neurastenia, popularnie nazywana słabością nerwów.
Neurastenia – problem dość kłopotliwy
Wszelkie zaburzenia nerwicowe są traktowane dość nieufnie. Ponieważ objawy są niespecyficzne, diagnostyka jest bardzo trudna. Jeśli chodzi o neurastenię, to w literaturze przedmiotu istnieją nawet spory co do tego, kto jako pierwszy wyróżnił problem i go sklasyfikował. Najczęściej pojawia się nazwisko amerykańskiego neurologa George Bearda. To on w 1869 roku określił neurastenię jako zaburzenie nerwowe związane z dolegliwościami psychicznymi i fizycznymi. Co jednak ciekawe termin neurastenia nie występuje w amerykańskiej klasyfikacji psychiatrycznej DMS, chociaż pojawia się w klasyfikacji ICD-10. Specjaliści psychiatrii uważają, że może to wynikać z faktu, że neurastenia przypomina inną jednostkę, znaną pod nazwą zespołu przewlekłego zmęczenia. Jednak różnice już w samej patogenezie jasno mówią o znaczących niezgodnościach.
Neurastenia – przyczyny
Nie do końca się udało określić, co jest przyczyną rozwoju tego zaburzenia nerwowego. Część środowiska naukowego wiąże neurastenię z nadmierną produkcją hormonów stresu – adrenaliny i noradrenaliny. Wiadomo, że neurastenia dotyka osoby młode i w wieku średnim 20 – 55 lat. Częściej diagnozowana jest u pacjentów z wyższym wykształceniem, zajmujących wysokie stanowiska. Może to wynikać i z tego faktu, że bardziej dbają one o swoje zdrowie i nie traktują problemów zdrowotnych o podłożu psychicznym jako “fanaberii”. Na rozwój choroby mogą rzutować czynniki genetyczne, utrzymujący się przez dłuższy czas stres o charakterze psychospołecznym, np. związany z koniecznością podejmowania trudnych i szybkich decyzji, odpowiedzialną pracą zawodową, trudnymi sytuacjami życiowymi. Częściej odnotowuje się jej występowanie u osób samotnych, pozbawionych wsparcia społecznego. Jeśli nie jest leczona, może przybrać charakter chroniczny, doprowadzając do ograniczenia prawidłowego funkcjonowania pacjenta w środowisku zawodowym i domowym.
Rozpoznanie
W obrazie klinicznym neurastenii występują dwie, nakładające się odmiany. Pierwszą charakteryzuje obniżenie sprawności umysłowej, zmęczenie, spadek efektywności w wykonywaniu codziennych zadań, rozkojarzenie, brak koncentracji. W drugiej można zaobserwować symptomy fizyczne: wyczerpanie po niewielkim nawet wysiłku fizycznym, bóle mięśniowe nie będące rezultatem intensywnych ćwiczeń, bóle głowy. Chory jest wyraźnie osłabiony, apatyczny, zdekoncentrowany, rozdrażniony. Do innych dolegliwości zalicza się: bóle brzucha, zaburzenia jelitowe, problemy z pamięcią, nadmierną senność, ciągłe podenerwowanie, nadwrażliwość na dźwięk i światło, spadek libido. Co ciekawe dolegliwości są odczuwane szczególnie rano. Wieczorem zmęczenie zmniejsza się, przybiera bardziej łagodny charakter.. Diagnozowanie neurastenii jest dość trudne. Często jest mylona z epizodami depresyjnymi lub zespołem wypalenia, albo ze zwykłym zmęczeniem. Zwykłe zmęczenie jednak ustępuje po zlikwidowaniu czynnika, który je wywołał. W przypadku neurastenii objawy psychiczne i fizyczne utrzymują się dość długo bez wyraźnego powodu.
Jak leczyć neurastenię?
Po wykluczeniu wszystkich innych przyczyn chorobliwego zmęczenia i zdiagnozowaniu neurastenii leczenie przebiega dwutorowo. Przede wszystkim stosuje się psychologię behawioralną, która skupia się na oduczaniu złych nawyków, psychodynamiczną, dążącą do pogodzenia różnych warstw osobowości oraz poznawczą. Jeśli objawy są uciążliwe, wkracza farmakoterapia. W przypadku neurastenii stosuje się leki z grupy SSRI.