Choroby układu oddechowego wciąż stanowią poważny problem zdrowotny mimo lepszej znajomości czynników odpowiedzialnych za ich wystąpienie, dobrego przygotowanie personelu medycznego, a przede wszystkim rozwojowi antybiotyków o szerokim spektrum działania.
Wśród tych chorób jedną z najgroźniejszych wciąż pozostaje zapalenie płuc, o bardzo charakterystycznym obrazie klinicznym znanym medycynie już od bardzo dawna. Znawcy tematu uważają, że na zapalenie płuc mogli cierpieć pierwsi ludzie z gatunku homo sapiens. Co prawda udowodnienie tej tezy jest bardzo trudne ze względu na szybki rozpad tkanki miękkiej, z której płuca są zbudowane. Na pewno natomiast w pierwszych traktatach medycznych, powstałych w starożytności, można znaleźć dokładny opis choroby, która idealnie wpisuje się w obraz tej, którą znamy jako zapalenie płuc. Ojciec medycyny, Hipokrates twierdził, że jest to choroba, która zabija ludzi od zarania wieków.
Jak leczono dawniej zapalenie płuc?
Pionierem prac w zakresie poznawania zapalenia płuc był Ludwik Pasteur, który udowodnił w swoich pracach, że przyczyną większości chorób u ludzi są bakterie i drobnoustroje. I to on wykrył w 1880 roku bakterię powodującą zapalenie płuc. Chociaż znana była przyczyna, droga do właściwej terapii była jeszcze bardzo długa. Na szczęście, dzięki szkockiemu lekarzowi Alexandrowi Flemmingowi, pojawiła się pomoc w postaci penicyliny. Szybko się jednak okazało, że Streptococcus pneumoniae wcale nie jest jedyną przyczyną zapalenia płuc. Z biegiem czasu poznano inne. To wszystko potwierdza, że jeśli chodzi o zapalenie płuc nie wszystko do tej pory zostało powiedziane. Nowe, zmutowane często drobnoustroje, wciąż nam zagrażają. Na szczęście świadomość zagrożenia wpływa na powszechność prowadzonych badań.
Diagnostyka zapalenia płuc
Objawy zapalenia płuc są zależne od wieku, lokalizacji, rozległości zmian, stanu chorego, a nawet, co ciekawe, płci. Mimo rozwoju metod diagnostycznych, takich jak: rezonans magnetyczny, RTG, tomografia komputerowa – badanie fizykalne pozostaje wciąż podstawowym. W połączeniu z wywiadem chorobowym daje pewien obraz choroby. Badanie fizykalne (przedmiotowe) polega na ewentualnym wykryciu nieprawidłowości układu oddechowego.
W przypadku podejrzenia zapalenia płuc, najważniejsze jest opukiwanie i osłuchiwanie. Osłuchowo słyszalne są szmery, świsty, rzężenia. W przypadku wczesnego stadium choroby występują trzeszczenia, które z czasem przechodzą w świsty i furczenia. Jeśli lekarz nie jest pewny diagnozy, może zlecić badanie radiologiczne, czyli wykonanie zdjęcia RTG. Radiogram jest też używany w badaniach kontrolnych. Jeśli zapalenie płuc często się powtarza, lekarze zlecają bronchoskopię.
Metody leczenia zapalenia płuc
W wypadku leczenia zapalenia płuc, lekarze za najbardziej skuteczną terapię uważają leczenie farmakologiczne i fizykoterapię, obie wspomagane odpowiednią dietą. Wybór leków leży w gestii lekarza. Zazwyczaj decyduje on o wprowadzeniu antybiotyków, które są stosowane przez siedem dni. Leczenie może być wydłużone do dwóch albo nawet trzech tygodni, jeśli w grę wchodzi zakażenie drobnoustrojami atypowymi.
Zazwyczaj terapia antybiotykowa skutkuje zanikiem naturalnej flory jelitowej. Wtedy polecane jest przyjmowanie leków posiadających w swoim składzie bakterie uzupełniające. Tradycyjne leczenie jest wspomagane fizjoterapią. Zaleganie wydzielin, obrzęk błony śluzowej prowadzą najczęściej do zmniejszenia dróg oddechowych, co w efekcie prowadzi do zwiększonej pracy płuc. W takich przypadkach niezbędnym jest zastosowanie fizjoterapii, która wspomaga oczyszczenie płuc. Fizjoterapia może pomóc usunąć wydzielinę z dróg oddechowych, zwłaszcza jeśli zalegają one dłuższy czas. Obie metody leczenia powinny być uzupełniane odpowiednią dietą.
Ważne jest ograniczenie ilości posiłków na rzecz ich częstotliwości, czyli jemy mniej, ale częściej. Konieczne jest też systematyczne uzupełniane płynów, gdyż organizm przy zapaleniu płuc szybko się odwadnia. Zapalenie płuc jest ciężką chorobą, ale przy odpowiednim rozpoznaniu i prawidłowym leczeniu, pacjent szybko wróci do zdrowia.