Mięśniaki to kuliste, łagodne, gładkokomórkowe zmiany na terenie macicy. Są bardzo powszechną przypadłością, która dotyczy większości kobiet, zwłaszcza w okresie rozrodczym.
Ze względu na ich umiejscowienie możemy wyróżnić kilka rodzajów :
- mięśniaki podśluzówkowe – znajdujące się pod błoną śluzową macicy i wpuklające się do jamy macicy; są czasami przyczyną niepłodności, poronień i przedwczesnych porodów
- mięśniaki śródścienne, zlokalizowane wewnątrz ściany macicy, powodując jej rozrost; są najczęściej spotykanym typem
- mięśniaki podsurowicówkowe – rozwijają się po zewnętrznej ścianie macicy, ku błonie surowiczej
- mięśniaki uszypułowane – mogą występować wewnątrz, jak i na zewnątrz macicy, są połączone z jej trzonem za pomocą tzw. szypuły (fragmentu tkanki łącznej)
Zazwyczaj nie przekraczają wielkości kilkunastu centymetrów, jednak rzadko kiedy występują pojedynczo. Najczęściej mamy do czynienia z kilkoma lub kilkunastoma mięśniakami. Jeżeli ich rozmiar lub ilość doprowadzą do znaczących zmian w budowie macicy, mówimy o macicy mięśniakowatej, której rozmiary mogą sięgać aż okolicy otworu dolnego klatki piersiowej.
Przyczyny powstawania mięśniaków
Ta kwestia dzisiaj nie jest do końca znana, jednak z powstawaniem mięśniaków na pewno związane są predyspozycje genetyczne, wahania hormonalne dotyczące zwłaszcza estrogenu i progesteronu (nieobojętne są tutaj stosowane hormonalne środki antykoncepcyjne). Istnieje hipoteza, iż nadmierna ilość estrogenu wpływa na rozwój i wzrost tych guzów, dlatego dotyczą głównie kobiet młodych. Natomiast u pań w okresie pomenopauzalnym stwierdza się często zahamowanie rozwoju mięśniaków, a nawet ich niewielkie zmniejszenie rozmiarów. Istnieje także teoria, że występują one częściej u kobiet z nadwagą. Dokładne przyczyny tego zjawiska jednak nie są znane.
Objawy mięśniaków macicy
Do najczęstszych objawów zalicza się obfite miesiączki, a także plamienia międzymiesiączkowe. Często kobiety odczuwają również bóle podbrzusza, lub podczas stosunku. W przypadku na tyle dużych mięśniaków, że naciskają one na sąsiadujące z macicą cewkę moczową lub jelito grube, może dojść do odpowiednio problemów z oddawaniem moczu i stolca. Często jednak, guzy te rozwijają się zupełnie bezobjawowo i wiele pań nie ma pojęcia o ich istnieniu. Żeby je wykryć, trzeba wykonać USG macicy. W tym celu, należy chodzić regularnie na kontrolę u ginekologa.
Czy leczyć mięśniaki ?
Jeżeli nie wykazują one zezłośliwienia, ani też nie powodują szkodliwych i uprzykrzających normalne funkcjonowanie czynników, takich jak obfite krwawienia, wodonercze, problemy z oddawaniem moczu lub kału, to nie wykonuje się ich usunięcia. Jeżeli jednak kwalifikują się do operacji, istnieją dwie drogi – wykonanie miomektomii, czyli wycięcie jedynie guzów, lub histerektomia, czyli wycięcie całej macicy. Histerektomię można wykonać przez nacięcie powłok brzusznych, co wiąże się z dość dużymi nieprzyjemnościami spowodowanymi znieczuleniem ogólnym i dość znaczną utratą krwi. Znacznie mniej inwazyjną metodą jest przezpochwowe usunięcie macicy, wykonywane w znieczuleniu miejscowym, ponadto pozostały po zabiegu uraz jest znacznie mniejszy.
Inną metodą usunięcia guza, jest wstrzykiwanie do tętnicy specjalnych środków powodujących embolizację guza, czyli zakrzepicę wokół niego. Nie dociera wówczas do niego krew i mięśniak obumiera. Czasami może jednak dojść do jego wypadnięcia do jamy macicy i wtedy trzeba go usunąć operacyjnie. Niestety tego zabiegu nie wykonuje się w przypadku mięśniaków uszypułowanych. Ponadto, nie jest on refundowany przez NFZ, więc trzeba za niego zapłacić za własne pieniądze.
Metody usuwania mięśniaków różnią się w zależności od wieku i ogólnego stanu pacjentki. W niektórych przypadkach, istnieje możliwość zażywania octanu uliprystalu, dzięki czemu guz może ulec zmniejszeniu i zakwalifikowaniu się do usunięcia metodą przezpochwową.
Choć mięśniaki rzadko kiedy przechodzą w formy złośliwe (około 0,2-0,7% przypadków), muszą pozostawać pod kontrolą ginekologa.