Czym jest erozja szkliwa ?
Erozja szkliwa to postępujące niszczenie tkanek twardych zęba pod wpływem czynników chemicznych, jakimi są kwasy; niezwiązane jest z drobnoustrojami, tak jak ma to miejsce w przypadku większości problemów z zębami. Kwasy powodują rozpuszczenie kryształów hydroksyapatytowych budujących szkliwo, co prowadzi do jego stopniowej utraty. Powstałe w ten sposób ubytki są płaskie i zaokrąglone, występują zazwyczaj na powierzchni wargowej, przedsionkowej i policzkowej zębów. Dodatkowo może dojść do żółtawych przebarwień, co związane jest ze ścieńczeniem warstwy szkliwa. Początkowe etapy tej przypadłości są trudne do dostrzeżenia gołym okiem, dlatego zazwyczaj zauważamy problem w momencie, gdy doszło już do dość poważnych zmian szkliwa, a należy wspomnieć, że są one nieodwracalne. Szkliwo bowiem nie posiada komórek zdolnych do podziału, więc uszkodzone się nie zregeneruje.
Czym jest to spowodowane ?
Przyczyny kwasowej erozji szkliwa możemy podzielić na zewnątrzpochodne i wewnątrzpochodne. Do pierwszych zaliczamy przede wszystkim dietę bogatą w produkty o niskim pH, czyli napoje gazowane, energetyzujące, soki owocowe (zwłaszcza z cytrusów), owoce (cytryny, pomarańcze, grejpfruty, porzeczki, agrest, jabłka), niektóre warzywa (szczaw, karczochy, brukselka) oraz niektóre dodatki do dań, takie jak sos winegret, marynaty. Kwasowy odczyn dotyczy także wina (zwłaszcza białego) i piwa. Do czynników zwiększających ryzyko kwasowej erozji szkliwa należą również coraz bardziej popularne, nagminnie stosowane tabletki do ssania lub rozpuszczania, zawierające witaminę C i żelazo. Oczywiście nie należy całkowicie rezygnować z większości tych produktów, należy jedynie zachować umiar.
Do wewnątrzpochodnych przyczyn zaliczamy choroby, które wystawiają szkliwo na kontakt z silnie niskim pH i są to przede wszystkim refluks żołądkowo-przełykowy, cukrzyca, bulimia i anoreksja, które związane są wymiotami i zgagą. Innymi czynnikami również może być na przykład zaburzona praca ślinianek, na skutek przyjmowanych leków. Ślina odpowiada za utrzymanie w jamie ustnej prawidłowego pH, więc jej zmniejszona ilość nie ochroni prawidłowo szkliwa.
Jak zapobiegać i leczyć kwasową erozję szkliwa ?
Przede wszystkim należy unikać spożywania produktów o niskim pH, zwłaszcza tych, które nie są zdrowe, czyli napojów energetyzujących i gazowanych. Co do soków, to dobrze jest je pić np. za pomocą słomki, żeby ograniczyć ich kontakt z zębami. Kategorycznie nie można myć zębów zaraz po kwaśnym posiłku – szkliwo wtedy jest najbardziej narażone na uszkodzenia, a pocieranie szczoteczką wzmaga jego niszczenie. Jeśli chodzi o jedzenie kwaśnych owoców i warzyw, to najlepiej jest wkomponować je w posiłek tak, żeby inne składniki zneutralizowały pH (czyli zasadowe produkty), np. do surówki z brukselki zjeść ziemniaki, a truskawki zmieszać z jogurtem. Pomóc może także żucie gumy po kwaśnym daniu, gdyż pobudza ono wydzielanie śliny. Ważne jest też stosowanie produktów do higieny jamy ustnej bogatych we fluor; możemy także wykonać u stomatologa lakierowanie zębów, które im dostarczy dużej ilości tego pierwiastka i ochroni je na jakiś czas.
W przypadku wewnątrzpochodnych przyczyn kwasowej erozji szkliwa trzeba walczyć z chorobą, która ją powoduje. W tym celu należy skonsultować się z lekarzem ogólnym. Zadbanie o odpowiednią dawkę fluoru może jednak wspomóc w walce z tą przypadłością.
Jeżeli doszło już do widocznych ubytków szkliwa, w zależności od ich zaawansowania lekarz stomatolog oczyszcza te miejsca i stosuje wypełnienie z różnych materiałów. W skrajnych przypadkach może też dojść do konieczności zastosowania leczenia protetycznego.
Skutki nieleczonej kwasowej erozji szkliwa
Konsekwencjami tej przypadłości jest osłabienie zęba, jego nadwrażliwość na ból związany ze spożywaniem zimnych i gorących posiłków. W niektórych przypadkach dochodzi do obnażenia zębiny, a nawet miazg, co skutkuje jej stanem zapalnym. Przede wszystkim jednak, konsekwencje kwasowej erozji szkliwa mają charakter zaburzający estetykę uzębienia.